تعزیه خوانی حرفه ای

هنر ایرانی نمایش ایرانی

موسیقی مذهبی (تعزیه خوانی)

 موسیقی تعزیه : 

در تعزیه موسیقی به دو بخش مجزا و مستقل تقسیم می شود . موسیقی سازی که ارتباط کمی با متن تعزیه دارد و موسیقی آوازی که در زمینه اصلی اجرای تعزیه است .

موسیقی آوازی تعزیه ار جنبه های گونان ، قابل اهمیت است .

ارتباط و کنش متقابل میان آواز در تعزیه و موسیقی ردیف دستگاهی و همچنین مسایلی از قبیل منع مذهبی در گسترش موسیقی ، اهمیت آواز را در تعزیه دو چندان میکند .  

در واقع موسیقی آوازی تعزیه از سوی مبتنی بر موسیقی آوازی در ردیف دستگاهی است و از سوی دیگر سبب حفظ و تداوم آن در طول سالیان متمادی شد .  

از زمان صفویه با تشدید فضای مذهبی و منع موسیقی ، گسترش و تکامل تعزیه سبب شد ، آواز موسیقی ردیفی ، به تعزیه وارد شده و خود را با آن وفق دهد ، علاوه بر این ، موسیقی آوازی تعزیه ، از موارد دیگری نظیر نقالی ، هم سرایی و نحوه خوانی ، و موسیقی نواحی ایران بهره برده است که به اجمال به هر یک از آنان می پردازیم .

ردیف موسیقی دستگاهی :

در ادواز مختلف نظام پادشاهی ایران ،  دربار و پایتخت حکومت محل تجمع هنرمندان بوده است .

از زمان صفویه به دلیل منع سایر انواع موسیقی ، مراکزی نظیر تبریز ، قزوین و اصفهان ، محل تجمع تعزیه خوانان و راویان آوازهای مذهبی شد .

این راویان به دلیل تسلط بر دقایق و ظرایف آواز ، تکنیک ها و حالات مختلف آن برای شخصیت پردازی ها در نمایش های سوگ آور بهره می جستند .

شخصیت ها و کارکترهای مختلف نیز این مکان را فراهم می کرد .

در زمان زندیه نیز شیراز ، رویکردی این گونه یافت .

نکته مهم در این مورد آن است که مکاتب مهم آواز در ادوار بعد در این شهرها پدید آمدند و موسیقی دانان این مکاتب را با نام مکاتب آوازی تبریز ، قزوین ، اصفهان و شیراز به رسمیت

می شناسند.

مکتب آوازی تهران نیز تحت تاثیر تکیه دولت و تجمع خوانندگان برجسته در آن به وجود آمد .

در واقع بزرگ ترین خوانندگان سده اخیر ، تعزیه خوان های برجسته ای بوده اند . سید احمد خان ، اقبال آذر و قلی خان شاهی ، از جمله کسانی هستند که نمونه های آوازی آنان در صفحه ضبط شده و می تواند مرجعی برای ارتباط میان آواز در تعزیه و موسیقی ردیف دستگاهی باشد .

خواننده بزرگی چون اقلبا آذر ، با سبک و تکنیکی ممتاز و حنجره ای رسا و قوی و تحریر های متنوع و پیچیده ، آواز را از تعزیه آغاز کرده بود و از کودکی در قزوین به دسته های تعزیه وارد شد .

نکته دیگر ، حفظ امانت داری ردیف آوازی ، توسط تعزیه خوان هاست . در یک دوره نسبتا طولانی ، از صفویه تا اواخر عهد قاجار ، تعزیه خوان ها ، مهم ترین راویان و مرجعان موسیقی آوازی بودند .

هم سرایی و آواز جمعی :

نوحه مهم ترین شکل آواز جمعی است ، در این فرم ، تعزیه خوان و گروه هم خوان و گاه مخاطبان ، به صورت سوال و جواب ، یک آواز مذهبی را که دارای ریتم مشخص است را اجرا می کنند . تعزیه ها اغلب با پیش خوانی ، شروع می شد .پیش خوانی نیز شامل اجرای نوحه ها و مقدمه ای برای شروع نمایش بود .

نوحه خوانی و مرثیه خوانی دسته جمعی در سوگ قهرمانان اسطوره ای و شخصیت های بر جسته ، از پیش از اسلام رایج بود . این سنت به شکل مذهبی ، وارد تعزیه نیز شد

نقالی :

دو شیوه مرسوم د نقالی یعنی نقالی حماسی و نقالی مذهبی ، پدیده ای مستقل بود که به تعزیه

راه یافت .

نقل حماسی بیشتر شامل شاهنامه خوانی و نقل مذهبی شامل حمله خوانی و حمزه خوانی بود .

نقال با ترکیبی از روایت داستانی ، دکلمه آواز و خواندن برخی نغمه ها به صورتی تحکم آمیز ، یک حکایت حماسی یا مذاهبی را بیان می کرد .

در نقل مذهبی ، بیان تراژیک و غم انگیز و در نقل حماسی بیان پر طمطراق و خطابی وجود داشت .

تعزیه از هر دو بیان در تکامل خود بهر جست . مظلوم خوان ها ( اولیا یا امام خوان ها )  بیشتر از نقل مذهبی و مخالف خوان ها ( اشقیا و دشمنان )  از نقل حماسی بهره گرفتند .

(( هنوز هم می توان دو روش مشخص مقالی را در تعزیه تشخیص داد . بیان غمناک آوازی در دستگا های معین موسیقی ایرانی که مظلوم خوان ها به کار می بردند و بازمانده نقالی مدهبی است. بیان غلو شده پر از طمطراق و تحرک و شکوه که اشقیا به کار می بردند و بازمانده نقالی حماسی است .))

موسیقی نواحی :

آواز و نغمه های مناطق مختلف ایران به دو شکل در تعزیه بروز کرد . حضور خوانندگان برجسته و شاخصی که از شهرهای مختلف ترکیه دولت می آمدند ، برخی حالات و نغمه ها را وارد تعزیه کرد .

از سوی دیگر اجرای تعزیه در مناطقی نظیر گیلان ، مازندران ، آذربایجان و... تلفیقی از روایت های مرسوم تعزیه و نغمه ها و آوازهای محلی را پدید آورد .

این آوازها اغلب شامل مواردی بودند که از نظر فرم و محتوا بیانی غمناک داشتند . در این مورد می توان مثال هایی ارایه کرد :

مازندران :

 در میان انواع موسیقی مذهبی در مازندران ، تعزیه ، بیشترین ارتباط متقابل را با موسیقی منطقه ایجاد کرده است .

مقام امیری به عنوان برجسته ترین و مشهور ترین نقام رایج در منطقه ، در بخش موسیقی آوازی و حتی سازی تعزیه راه یافت و حتی تا دو سوی البرز کشانده شد .

از سوی دیگر برخی از نغمه های منطقه کومش ( سمنان ) ، از طرق تعزیه به موسیقی منطقه مازندران نفوذ کرد.

آوازهایی نظیر نجما ، حقانی ، محزونی و صنمبر از کومش به موسیقی آوازی مازندران راه یافته و به تدریج نیز با سازهایی نظیر (( لله وا )) ( نی چوپانی ) و کمانچه اجرا شدند .

 طالقان :

 موسیقی مذهبی در طالقان ، مهم ترین موسیقی منطقه است .

 در تعزیه این منطقه آوازی موسوم (( به کل امیر )) که به احتمال برگرفته از امیری مازندران است .

جایگاه ویژه ای دارد . کل امیر همچنین توسط شعر خوان های طالقان در بیان احادیث و روایت به کار می رود .

نکته قال توجه در مورد ارتباط تعزیه و موسقی نواحی ، در موسیقی سازی نهفته است . بر خلاف مناطق مرکزی و شهرنشینی که موسیقی تعزیه کاملا مستقل است ، در نواحی و مناطقی نظیر مازندران ، گیلان ، کومش و طالقان ، آوازهای منطقه ضمن تاثیر در تعزیه ، به مقام های سازی دیگر مناطق هم جوار وارد شدند .

ارتباط عمیق میان ساز و آواز در مناطق یاد شده و حضور سازهایی نظیر انواع نی با بیان غمناک و ویژه اش ، به این ارتباط ، کمک شایان کرده است .

نفوذ و حضور، حالت هایی مختلف از تعزیه در ساز و آواز  مناطق یاد شده ،  جنبه دیگری از این کنش و ارتباط متقابل است .

موسیقی سازی :

بر خلاف موسیق آوازی و گسترش قابل توجه آن ، موسیقی سازی تعزیه چندان تکامل و گسترش نیافت و در حد یک نماد تشریفاتی باقی ماند .

 در دوران  گذشته ، موسیقی سازی تعزیه در استفاده از سارهای بادی ( انواع سرنا و کرنا ) و کوبه ای ( انواع دهل و نقاره ) خلاصه می شد .

در زمان قاجار و پس از ورود موزیک نظام و سازهایی مربوط ، به تدریج سازهای غربی ، جانشین سازهای یاد شده شد .

هر چند در دوره ای کوتاه هر دو گروه سازها ، با هم به کار می رفت .

ترمپت ، ترومبون ، کلارینت ، سنج ، انواع طبل در این اواخر فلوت ابوا ، از رایج ترین سازهای مورد استفاده در تعزیه بوده اند .

در کلیه ادورا مذکور ، سازها وظیفه اعلام آغز مراسم ، ربط قسمت های نمایشی ، و ایجاد فضا را بر عهده داشتند .

عدم مشارکت آنها در متن و عدم همراهی با آواز ، سبب تغییر شکل  و گسترش سازهای مربوط به تعزیه شد .

در واقع حضور سازها ، لازم ، اما حاشیه ای بوده است .

منع مذهبی در استفاده از ادوات موسیقی ایرانی ، حجم صدایی کم و شرایط خاص مجریان موسیقی ( موقعیت اجرا ) سبب شد تا سازهای ایرانی هرگز به تعزیه راه نیابند ، این مسئله خود سبب شد جنبه نمایشی – تشریفاتی ، سازهای خبری – نظامی پیشین ، افزایش یافته و حجک صدایی و فضا سازی آنها ، موقعیت این گونه سازها را در سده های متوالی تثبیت کند ، این رویه هنوز ادامه دارد .

از زمان پهلوی اول ، با جلوگیری از اجرای تعزیه و منع نمایش های مذهبی بسیاری از سنت های آن به خصوص در زمینه اجرای آوازهای ، رو به اضمحال گذارد .

وقفه پیش آمده سبب شد در دوره حاضر ، بسیاری ار مجریان تعزیه ، به دلیل عدم آگاهی از رموز و دقایق موسیقی آوازی ، و با تاثیری از موسیقی رسانه ای ، ترانه ها و آوازهای روز و نوعی مصیبت خوانی شبه مداحی – مطربی ، به اجرای تعزیه بپردازند .

با وجود ان که هنوز بقایایی از تعزیه خوان های برجسته و ممتاز حضور دارند ، اما شکل غالب اجرای تعزیه به خصوص در نواحی شهرنشین نظیر تهران ، مبتنی بر اجرایی غیر اصیل ، سطحی و فرمایشی است . بی تردید تعزیه در بخش موسیقی ، نیاز به بازنگری اساسی دارد .

از اساتید دعوت شده در شهرک کوندج جهت برگزاری مراسم تعزیه سال ۹۱ استاد صیاد جلیلوند بود که هر چند پنج روز آخر به گروه اصلی اضافه گردید اما با حضورش  به گفته همه تعزیه خوانها و اکثر مردم تعزیه شناس این شهرک چیزی از اساتید بزرگ تعزیه ایران کم نداشت. روز عاشورا که همانند اکثر مکانهایی که تعزیه برگزار می شود در این شهرک نیز تعزیه شهادت امام اجرا گردید که نقش اصلی آن به پیشنهاد سرپرست گروه تعزیه ( حاج علی جلیلوند) به استاد محول گردید که الحق چنان پختگی و صلابتی از خود نشان داد که تحسین همگان را برانگیخت و به اتفاق اذعان کردند در ایران افرادی که بتوانند نقش امام را به این زیبایی اجرا کنند شاید از تعداد انگشتان یک دست تجاوز نکند.این جانب از جانب خود و همه مردم شهرک کوندج از این ذاکر مخلص تشکر نموده و آرزوی طول عمر و سلامت برای ایشان از خداوند منان خواستارم . به امید روزی که از این گنجینه های غنی تعزیه در ایران به خوبی استفاده شود و ضمن قدردانی از هنرشان در جهت رسیدن به جایگاه اصلی شان در این هنر تلاش نمایم.

تعزیه، در لغت به معنی سوگواری [تعزیت‏]، برپای داشتن یادبود عزیزان از دست رفته، تسلیت، امر كردن به صبر، و پرسیدن از خویشان مرده است؛ ولی در اصطلاح، به گونه‏ای از نمایش مذهبی منظوم گفته می‏شود كه در آن عده‏ای اهل ذوق و كار آشنا در مناسبتهای مذهبی و به صورت غالب، در جریان سوگواریهای ماه محرم برای باشكوه‏تر نشان دادن آن مراسم و یا به نیت آمرزیده شدن مردگان، آرزوی بهره‏مندی از شفاعت اولیای خدا به روز رستخیز، تشفی خاطر، بازیافت تندرستی، و یا برای نشان دادن ارادت و اخلاص فزون از اندازه به اولیا ـ به ویژه اهل بیت پیامبر علیهم السلام، با رعایت آداب و رسوم و تمهیدهایی خاص و نیز بهره‏گیری از ابزارها و نواها و گاه نقوش زنده برخی از موضوعات مذهبی و تاریخی مربوط به اهل بیت ـ به ویژه واقعه كربلا [امام حسین؛ واقعه كربلا] را پیش چشم بینندگان بازآفرینند. بر خلاف معنی لغوی تعزیه، غم‏انگیز بودن شرط حتمی آن نیست و ممكن است گاه شادی‏بخش نیز باشد. بدین معنی كه اگر چه هسته اصلی آن گونه‏ای سوگواری و یاد كرد و بزرگداشت خاطره مصائب اندوهباری است كه بر اهل بیت و به ویژه امام حسین (ع) و یاران نزدیكش رفته است، اما با گذشت زمان و تحول و تكامل كمی و كیفی و گونه گونی و تعدد آن تعزیه‏هایی در ذم دشمنان دین و خاندان پیامبر (ص) پرداخت شده كه نه تنها صفت اندوهبار بودن را از دست داده، بلكه سخت مضحك و خنده‏آور نیز هستند [تعزیه مضحك‏] . در این میان تعزیه‏هایی تفریحی نیز چهره نمایانده‏اند. كه از آن جمله‏اند: تعزیه‏های درةالصدف، امیر تیمور، حضرت یوسف، و عروسی دختر قریش. شیوه برپا كردن آن نیز چنین است كه با پایان گرفتن هر مجلس سوگواری یا دسته روی ـ و یا حتی به صورتی جداگانه ـ عده‏ای شبیه خوان [شبیه‏] در هر جایی كه مناسب تشخیص دهند، می‏ایستند و نوازندگانی كه از قبل همراه آنانند به زدن طبل یا شیپور آغاز می‏كنند و در همان میان نیز زمینه را برای برپا كردن تعزیه آماده می‏سازند. این زمینه معمولا عبارت است از شكل دادن دایره‏ای محل نمایش، جای دادن سكوهایی كوچك و بزرگ [تختگاه‏] برای مشخص نمودن شأن و مرتبه اشخاص نمایش، و همچنین [علم‏] و [كتل‏]، و نصب پرچمهای سبز و سرخ و سیاه. زدن طبل و شیپور در چنین لحظه و مناسبتها به خودی خود پیام از اجرای نمایش تعزیه می‏دهد. به محض گردآمدن عده‏ای تماشاگر شبیه خوانی كه از شخصیتهای شناخته شده‏تر نمایش است، ابیاتی چند را به عنوان درآمد برمی‏خواند.      

برگزاری مراسم عزاداری سالار و سرور شهیدان حضرت امام حسین (ع) در اقصی نقاط کشور مان در روز تاسوعا از حال و هوای خاصی برخوردار است که یکی از مراسم خاص و ویژه که شاید نظیر آن را در هیچ جای ایران نتوان مشاهده کرد برگزاری مراسم روز تاسوعا در کوندج می باشد که خواندن تعزیه و برگزاری این مراسم قدمت چندین صده دارد. در روز تاسوعا در این روستا که برگزاری مراسم تاسوعا ساعت ۱۳ برگزار می شود هزاران نفر از مردم خود روستا و دیگر نقاطی که از برگزاری این مراسم اطلاع دارند در میدان اصلی و به نوعی قتلگاه حاضر می شوند و تعداد بسیاری از کسانی که نذر دارند گوسفندانی جهت ذبح به قتلگاه می آورند و قبل از شروع  تعزیه خوان شبیه به حضرت عباس باید لباس پوشیده و علم به دست در ابتدای قتلگاه قرار بگیرد و پس از گذار از مکانهای در نظر گرفته شده که ذبح گوسفندان انجام میشود در بین خیل عظیم جمعیت به انتهای قتلگاه روانه  شود. در این مسیر که چند صد متر بیشتر نیست با توجه به خیل عظیم جمعیت و ادای احترام مردم علاقمند و شیفته ابوالفضل به تعزیه خوان این نقش که شامل ادای نذر -ُ بستن دخیل به پرچم حضرت عباس- ُ کشتن قربانی ُ- دست کشیدن و بوسیدن سر روی اجرا کننده این نقش با توسل به حضرت عباس جهت شفا -ُ قربانی کردن-  و ... می باشد حال و هوای خاص معنوی عجیبی در این میدان قابل مشاهده است که هیچ قلمی یارای نگاشتن و وصف این مناظر را ندارد که این حقیر پیشنهاد می کند دوستداران حتما این مراسم را ببینند و از دست ندهند. پس از برگزاری این مراسم تعزیه حضرت عباس شروع می شود و تا اذان ادامه می یابد. بار دیگر دیدن این مراسم را در روز تاسوعا در شهرک کوندج به علاقمندان توصیه می کنم.

حاج علی جلیلوند.۱۵ آبان نود یک

به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم مراسم تعزیه خوانی در شهرک کوندج  از توابع استان قزوین برگزار می شود اعضای این گروه که به سرپرستی حاج علی جلیلوند به ایفای نقش خواهند پرداخت عبارتند از :

الف : اولیا خوانها

۱- حسین جلیلوند

۲- علی رضا جلیلوند

۳- حمید شیخی

۴- محمد خردمند

۵- محمد جلیلوند

۶- حاج علی جلیلوند

ب: اشقیا خوانها :

۱- علی رضا نصوحی

۲- غلامرضا بهتویی

۳- حمید صمد بین

ج: نوازنده

رسول آقا بابایی

شایان ذکر شروع مراسم از روز اول محرم راس ساعت ۱۴ و روز عاشورا ۸ صبح خواهد بود.

این پیش خوانی در دستگاه ماهور گوشه راک اجرا می شود :

ای حسنی که تویی مظهر آیات خدا              این صفت از پدر و جد تو در جوهر توست

درس مردانگی عباس به عالم آموخت           زآنکه سرمست از آن باده که در ساغر توست

--------------------

عباس عمو جان ُ مرو به میدان  مرو به میدان عموُُ     

 عباس عمو جان مرو به میدان مرو به میدان عمو

از هجر رویت مرا مرنجان مرا مرنجان عمو

عباس عمو جان مرو به میدان مرو به میدان عمو

عمو عمو عمو جان               یکدم مرو به میدان

وای علی اصغر عطشان          وای بر روی خاک غلتان

عمو توبیا ز وفا نظری بنما ُ بر این شکسته بالان

عمو توبیا ز وفا نظری بنما ُ بر این شکسته بالان

عمو ز راه احسان یکدم بکن ثوابی

از بهر تشنه کامان ُ آور تو قطره آبی

عمو عمو عمو جان                   یکدم مرو به میدان

وای علی اصغر عطشان             وای به روی خاک غلتان

پیشخوانی شعاع محفلم که در تعزیه حضرت علی اکبر اجرا می شود در آواز ابوعطا گوشه حجاز خوانده می شود :

تا ابد جلوگه حق و حقیقت سر توست          معنی مکتب تفویض علی اکبر توست

ای که در کرب و بلا بی کس و یاور ماندی      چشم بگشا و ببین خلق جهان یاور توست 

------------------------- 

شعاع محفلم علی نور دلم          ای اکبر من ُ تاج سر من

گلستان بلبلم ُ تویی آب و گلم       ای اکبر من ُ تاج سر من

مکن رخت مصیبت در بر من ُ ای اکبر من

جوان نامراد من ُ مکن جدایی           جوان نامراد من ُ مکن جدایی

به مادر ای پسر که کرده بی وفایی            به مادر ای پسر که کرده بی وفایی

هر آن کس در جهان چون من دارد جوان             از دیده بارد طاقت ندارد

قدش باشد کمان ُ گلش باشد خزان                از دیده بارد ُ طاقت ندارد

گلی که شد خزان چه رنگ و بویی

پس از تو عالمی نیرزدم به مویی (۲)

موارد قرمز رنگ توسط همخوان و سیاه رنگ تک خوان خوانده میشود. جلیلوند ۱۱ آبان ۹۰

این پیش خوانی در آواز بیات اصفهان اجرا می شود امید است مورد پسند واقع شود:

با غم عشق تو تا یار دل زار من است               بهتر از خلد برین گوشه بیت الحزن است

نه غم حور و نه اندیشه جنت دارم                  از زمانی که مرا بر سر کویت وطن است

--------------

قاسم عزیزان ُ گردیده داماد ُ خدا گردیده داماد

آل پیمبر در شور و احسان ُ خدا در شور و احسان

شد حجله ویران ُ ای داد و بیداد ُ خدا ای داد و بیداد

عمو ُ عمو جان عمو ُ عمو جان

جان اکبر کن نظر بر خط بابم    اذن میدان ده عمو جان دل کبابم

شاها نظر کن بر شاهزاده ُ خدا بر شاهزاده

شاها نظر کن بر شاهزاده ُ خدا بر شاهزادهدا بر شاهزاده

قاسم یتیم است ُ رزمش فتاده خدا رزمش فتاده

شاها نظر کن بر شاهزاده ُ خدا بر شاهزاده

از داغ اکبر از پا فتاه ُ خدا از پا فتاده

عمو ُ عمو جان عمو ُ عمو جان

جان اکبر کن نظر بر خط بابم    اذن میدان ده عمو جان دل کبابم

شایان توجه است مواردی که با خط قرمز رنگ نوشته شده توسط گروه همخوان و قسمت سیاه رنگ توسط تک خوان خوانده می شود

پیشخوانی در کنج زندان معمولا در تعزیه موسی بن جعفر خوانده میشود و گاهی هم در تعزیه امام رضا. این پیش واقع در آواز دشتی می باشد:

درکنج زندان ای خدا مردم ز زهر کاری (۲)

مصیب از دل زارم گویا خبر نداری (۲)

من بی کس و بی یاورم                     من بی کس و بی یاورم

در این غریبی مضطرم               گو تا رضا آید بندد دو چشم من زیاری(۲)

نبود کسی چون من غریب هفت سال و کنج زندان (۲)

کندم به پای و گردنم زنجیر و چون اسیران (۲)

من بی کس و بی یاورم                   من بیکس و بی یاورم

در این غریبی مضطرم                      من بیکسو بی یاورم

کو مادرم کو خواهرم                   گو تا رضا آید بندد دو چشم من زیاری (۲)

یکی از پیشخوانیهایی که در روز اول ماه محرم در تعزیه اجرا می شود پیش خوانی اصلا    می باشد که در دستگاه چهارگاه اجرا می شود و برای استفاده علاقمندان همراه به یک دوبیتی به شرح ذیل در اختیار عزیزان قرار میگیرد:

بزرگ فلسفه نهضت حسین این است      که مرگ سرخ به از زندگی ننگین است

نه ظلم کن به کسی نی به زیر ظلم برو      که این مرام حسین است و منطق دین است

اصلا ای اهل عالم    اصلا ای اهل عالم      موسم ناله و شور شین است

قرعه ماه محرم       قرعه ماه محرم          کوس شاهی به نام حسین است

یا علی از نجف جانب کربلا کن توجهی

بر عیال خودت از وفا کن ترحمی

بین حسین محرم کعبه جانان شده

اکبرش در منا بره قربان شده

شاه شاهان ُ خنده خندان      شاه شاهان خنده ُ خندان    بانگ زد کی ستم دیده خواهر

زود رو ناموس اکبر                زود رو ناموس اکبر               خنگ معراج عشقم بیاور

گفت که آزادگان موسم جانبازی است

این سر دادن به حق عین سرافرازی است

جلیلوند سوم آبان ماه نود یک التماس دعا

در هنر تعزیه خوانی که ترکیبی از صدا ُ موسیقی ُ آوا شناسی ُ آشنایی با ادبیات و تئاتر    می باشد یکی از موارد مهم و قابل تامل که بسیار مهم است و از دید اکثر هنرمندان این عرصه مغفول مانده است موضوع مهم پیش خوانی در تعزیه است که در بر دارنده کلیت یک تعزیه از ابتدا تا انتها می باشد و در یک دستگاه خاص نواخته می شود که در ابتدا حالتی دو بیتی به صورت آواز خوانده می شود و در ادامه به صورت تصنیف موضوع یک تعزیه را بیان میکند. قدمت این پیشخوانیها بسیار زیاد می باشد به نحوی که بسیاری از تصانیفی که خوانده شده به نوعی گرته برداری از این اشعار و پیشخوانیها بوده که برای نمونه می توان به تصنیف مرغ سحر اشاره کرد که قبل  از سرودن این شعر توسط ملک الشعرای بهار و خوانده شدن آن توسط خوانندگان متفاوت از جمله استاد شجریانُ این پیشخوانی دقیقا به همین سبک و سیاق در تعزیه خوانده می شده و دیگری می توان به تصنیف چهره به چهره اشاره کرد. انشاءالله شعرهای خوانده شده در این دو پیشخوانی را درآینده در این وبلاگ خواهم گذاشت و اگر عمری باشد سعی خواهد شد برای اطلاع خوانندگان تعزیه و آشنایی بیشتر آنها با پیشخوانیها به مرور پیشخوانیهای بیشتری ارایه خواهد گردید. جلیلوند. دوم آبان نودویک.